چرا جرم گیری دندان مهم است؟
جرم گیری دندان تنها یک روش زیبایی نیست، بلکه یک اقدام ضروری برای حفظ سلامت دهان و دندان است. تجمع جرم و پلاک روی دندان‌ها می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تری مانند پوسیدگی دندان، بیماری‌های لثه، بوی بد دهان و حتی از دست دادن دندان‌ها شود. جرم گیری با حذف این عوامل مخرب، سلامت دهان و دندان شما را تضمین می‌کند.
جرم دندان چیست و چگونه تشکیل می‌شود؟
جرم دندان، رسوب سختی است که از کلسیفیه شدن پلاک دندان تشکیل می‌شود. پلاک دندان یک لایه چسبناک و بی‌رنگ از باکتری‌ها، ذرات غذا و بزاق است که به طور مداوم روی دندان‌ها تشکیل می‌شود. اگر پلاک به طور مرتب با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن از بین نرود، به مرور زمان با جذب مواد معدنی موجود در بزاق دهان، سخت و تبدیل به جرم دندان می‌شود.
جرم دندان زبر و متخلخل است و محیطی مناسب برای رشد باکتری‌ها فراهم می‌کند. این باکتری‌ها با تولید اسید، مینای دندان را تخریب کرده و منجر به پوسیدگی دندان می‌شوند. جرم دندان همچنین می‌تواند باعث تحریک لثه‌ها و التهاب آن‌ها شده و در نهایت منجر به بیماری‌های لثه مانند استخوان لثه شود.
پلاک دندان چیست؟
پلاک دندان یک لایه چسبناک و بی‌رنگ است که به طور مداوم روی دندان‌ها تشکیل می‌شود. این لایه از باکتری‌ها، ذرات غذا و بزاق تشکیل شده است. باکتری‌های موجود در پلاک دندان، قندها و کربوهیدرات‌های موجود در غذا را تجزیه کرده و اسید تولید می‌کنند. این اسید به مینای دندان حمله کرده و باعث پوسیدگی دندان می‌شود.
همچنین، پلاک دندان می‌تواند باعث التهاب لثه‌ها شده و منجر به بیماری‌های لثه شود. برداشتن منظم پلاک دندان با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، برای حفظ سلامت دهان و دندان ضروری است.
تفاوت پلاک و جرم دندان چیست؟
تفاوت اصلی بین پلاک و جرم دندان در این است که پلاک یک لایه نرم و بی‌رنگ است، در حالی که جرم دندان یک رسوب سخت و کلسیفیه شده است. پلاک به راحتی با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن قابل برداشتن است، اما جرم دندان فقط توسط دندانپزشک و با استفاده از ابزارهای مخصوص قابل برداشتن است.
به عبارت دیگر، پلاک ماده اولیه تشکیل جرم دندان است. اگر پلاک به مدت طولانی روی دندان‌ها باقی بماند، با جذب مواد معدنی موجود در بزاق دهان، سخت و تبدیل به جرم دندان می‌شود.
علل اصلی تشکیل جرم دندان
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان: مسواک نزدن منظم و صحیح، نخ دندان نکشیدن.
- رژیم غذایی نامناسب: مصرف زیاد غذاها و نوشیدنی‌های شیرین و اسیدی.
- خشکی دهان: کمبود بزاق دهان، که به پاکسازی طبیعی دندان‌ها کمک می‌کند.
- مصرف سیگار و دخانیات: سیگار باعث افزایش تشکیل پلاک و جرم دندان می‌شود.
- عوامل ژنتیکی: برخی افراد به طور ژنتیکی مستعدتر به تشکیل جرم دندان هستند.
- بی نظمی دندان ها : دندان های نامرتب جرم بیشتری به خود جذب می کنند
علائم و نشانه‌های وجود جرم دندان
- وجود رسوبات زرد یا قهوه‌ای رنگ روی دندان‌ها، به ویژه در نزدیکی خط لثه.
- بوی بد دهان.
- التهاب و خونریزی لثه‌ها.
- حساسیت دندان‌ها به سرما و گرما.
- تحلیل لثه.
- لق شدن دندان‌ها (در مراحل پیشرفته بیماری لثه).
مراحل جرم گیری دندان
جرم گیری دندان معمولاً یک روش سرپایی است و توسط دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان انجام می‌شود. مراحل جرم گیری به شرح زیر است:
- معاینه دهان و دندان: دندانپزشک ابتدا دهان و دندان‌ها را به دقت معاینه می‌کند تا میزان جرم و پلاک را تعیین کند.
- استفاده از ابزارهای جرم گیری: دندانپزشک از ابزارهای مخصوصی مانند جرم گیر اولتراسونیک (Ultrasonic scaler) و قلم دستی (Hand scaler) برای برداشتن جرم و پلاک از روی دندان‌ها استفاده می‌کند. جرم گیر اولتراسونیک با استفاده از ارتعاشات صوتی، جرم و پلاک را از سطح دندان جدا می‌کند. قلم دستی برای برداشتن جرم‌های سفت و سخت که با جرم گیر اولتراسونیک قابل برداشتن نیستند، استفاده می‌شود.
- پولیش دندان: پس از برداشتن جرم و پلاک، دندان‌ها با استفاده از یک برس و خمیر مخصوص پولیش می‌شوند. این کار باعث صاف شدن سطح دندان‌ها شده و از تشکیل مجدد پلاک جلوگیری می‌کند.
- فلورایدتراپی (اختیاری): در برخی موارد، دندانپزشک ممکن است فلورایدتراپی را برای تقویت مینای دندان و جلوگیری از پوسیدگی توصیه کند.
انواع روش‌های جرم گیری
روش‌های مختلفی برای جرم گیری دندان وجود دارد، از جمله:
- جرم گیری دستی (Hand Scaling): در این روش، دندانپزشک از ابزارهای دستی برای برداشتن جرم و پلاک استفاده می‌کند.
- جرم گیری با دستگاه اولتراسونیک (Ultrasonic Scaling): در این روش، از دستگاهی استفاده می‌شود که با ارتعاشات صوتی، جرم و پلاک را از سطح دندان جدا می‌کند. این روش معمولاً سریع‌تر و راحت‌تر از جرم گیری دستی است.
- روت پلنینگ (Root Planing): این روش برای درمان بیماری‌های لثه پیشرفته استفاده می‌شود. در روت پلنینگ، دندانپزشک سطح ریشه دندان را صاف می‌کند تا از تجمع باکتری‌ها و التهاب لثه‌ها جلوگیری کند.
- بروساژ دندان: اگرچه بروساژ ماهیتاً با جرمگیری متفاوت است، اما به عنوان یک خدمت مکمل در کنار جرمگیری ارائه می شود. این فرآیند با استفاده از یک برس چرخنده و خمیر دندان مخصوص، لکه های سطحی دندان ها را پاک می کند و به درخشندگی بیشتر دندان ها کمک می کند. بسیاری از افراد تصور می کنند که بروساژ همان جرمگیری است، اما در واقع این دو فرآیند مجزا هستند و هر یک مزایای خاص خود را دارند.
فواید جرم گیری دندان
- حذف پلاک و جرم دندان.
- پیشگیری از پوسیدگی دندان.
- پیشگیری و درمان بیماری‌های لثه.
- از بین بردن بوی بد دهان.
- بهبود ظاهر دندان‌ها.
- افزایش اعتماد به نفس.
- حفظ سلامت عمومی بدن (بیماری های لثه با بیماری های قلبی و دیابت ارتباط دارند).
آیا جرم گیری دندان عوارض دارد؟
جرم گیری دندان معمولاً یک روش ایمن و کم‌خطر است. با این حال، برخی از افراد ممکن است پس از جرم گیری، عوارض جانبی خفیفی مانند حساسیت دندان‌ها به سرما و گرما، خونریزی لثه‌ها و تورم لثه‌ها را تجربه کنند. این عوارض معمولاً موقتی هستند و طی چند روز برطرف می‌شوند.
در موارد نادر، جرم گیری دندان ممکن است باعث عفونت شود. اگر پس از جرم گیری، علائمی مانند تب، درد شدید و تورم را تجربه کردید، فوراً به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
مراقبت‌های بعد از جرم گیری دندان
- مسواک زدن منظم و صحیح (حداقل دو بار در روز).
- نخ دندان کشیدن روزانه.
- استفاده از دهانشویه آنتی‌باکتریال (در صورت تجویز دندانپزشک).
- اجتناب از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین و اسیدی.
- مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینه و جرم گیری.
- استفاده از خمیر دندان های ضد حساسیت (در صورت حساسیت دندان ها).
در صورت خونریزی لثه ها بعد از جرمگیری، از دهانشویه آب نمک ولرم استفاده کنید.
روش‌های پیشگیری از تشکیل جرم دندان
- مسواک زدن منظم و صحیح (حداقل دو بار در روز، به مدت 2 دقیقه هر بار).
- نخ دندان کشیدن روزانه (برای تمیز کردن بین دندان‌ها و زیر خط لثه).
- استفاده از دهانشویه آنتی‌باکتریال.
- رژیم غذایی سالم و متعادل (کاهش مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین و اسیدی).
- مصرف آب کافی (آب به پاکسازی طبیعی دندان‌ها کمک می‌کند).
- ترک سیگار و دخانیات.
- مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینه و جرم گیری (حداقل هر 6 ماه یکبار).
- برس زدن زبان برای رفع باکتری ها و پلاک های روی زبان.
آیا جرم گیری دندان در خانه امکان پذیر است؟
در حالی که برخی از سایت‌ها و مقالات آنلاین ادعا می‌کنند که می‌توان جرم دندان را در خانه از بین برد، هیچ مدرک علمی معتبری برای اثبات این ادعا وجود ندارد. استفاده از روش‌های خانگی غیرعلمی برای از بین بردن جرم دندان می‌تواند به دندان‌ها و لثه‌ها آسیب برساند. بهترین راه برای از بین بردن جرم دندان، مراجعه به دندانپزشک است.
برخی از روش‌های خانگی ممکن است به کاهش تشکیل پلاک کمک کنند، اما نمی‌توانند جرم دندان را از بین ببرند. این روش‌ها شامل:
- مسواک زدن با خمیر دندان حاوی فلوراید.
- استفاده از نخ دندان.
- استفاده از دهانشویه آنتی‌باکتریال.
- مصرف غذاهای سالم و فیبردار.
توجه داشته باشید که این روش‌ها جایگزین جرم گیری توسط دندانپزشک نیستند. جرم گیری حرفه‌ای توسط دندانپزشک، تنها راه موثر و ایمن برای از بین بردن جرم دندان است.
هزینه جرم گیری دندان چقدر است؟
هزینه جرم گیری دندان به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- میزان جرم و پلاک دندان.
- نوع روش جرم گیری (دستی، اولتراسونیک، روت پلنینگ).
- مهارت و تجربه دندانپزشک.
- موقعیت جغرافیایی مطب دندانپزشکی.
برای اطلاع دقیق از هزینه جرم گیری دندان، بهتر است با دندانپزشک خود مشورت کنید. بسیاری از کلینیک های دندانپزشکی مشاوره اولیه رایگان ارائه می دهند.
سوالات متداول درباره جرم گیری دندان
آیا جرم گیری دندان درد دارد؟
جرم گیری دندان معمولاً دردناک نیست. با این حال، برخی از افراد ممکن است احساس ناراحتی خفیفی را تجربه کنند، به ویژه اگر لثه‌های ملتهب یا حساسی داشته باشند. در صورت لزوم، دندانپزشک می‌تواند از بی‌حسی موضعی برای کاهش درد استفاده کند.
هر چند وقت یکبار باید جرم گیری دندان انجام داد؟
به طور کلی، توصیه می‌شود هر 6 ماه یکبار برای معاینه و جرم گیری دندان به دندانپزشک مراجعه کنید. با این حال، اگر مستعد تشکیل جرم دندان هستید یا بیماری لثه دارید، ممکن است نیاز باشد که بیشتر به دندانپزشک مراجعه کنید.
آیا جرم گیری دندان باعث آسیب به مینای دندان می‌شود؟
جرم گیری دندان اگر به درستی و توسط دندانپزشک مجرب انجام شود، آسیبی به مینای دندان نمی‌رساند. ابزارهای جرم گیری طوری طراحی شده‌اند که جرم و پلاک را از سطح دندان جدا کنند، بدون اینکه به مینای دندان آسیب برسانند.
